DÜNYADA HAZIR BETON
İnsanoğlunun, yeryüzündeki varlığını sürdürebilmesi için beslenmeden hemen sonra karşılamak zorunda olduğu barınma ve ortak yaşam alanları oluşturma gereksinimi, uygarlık tarihindeki önemli gelişmelerin de itici gücü olmuştur. İlkel çağların mağaralarında başlayıp, günümüzün devasa gökdelenlerine kadar gelen bu süreçte büyül ilerlemeler kaydedilmesini sağlayan iki temel buluştan sözetmek mümkündür. Çimento ve Beton.

Çimentonun doğal hammadesini oluşturan ilk rezervler, milattan tam 12 milyon yıl önce bugünkü İsrail’in bulunduğu topraklarda oluşmaya başladı. İnsanlık tarihinde, beton benzeri karışımların kullanıldığı ilk yapılar milattan önce 5600 yıllarında ortaya çıkmıştır.Milattan önce 3000 yıllarında Mısır’ın piramitlerinde ve Çin Seddi’nin yapımında kireç ve alçı esaslı harçlar kullanılmıştır.

Romalılar kireci ve İtalya’nın Pozzuoli bölgesine yakın bir yerde buldukları volkanik külü bir araya getirip, bağlayıcı malzeme olarak kullandılar ve buna puzzolan çimento adını verdiler. Şu anda İtalya’da bulunan pek çok önemli Roma yapısı (Pantheon, Coliseum Roma Hamamları ve yaklaşık 8000 km Roma yolu bu malzeme ile yapılmıştır.

Milattan sonra 27 yılında, Romalı Pollio Vitruvius’un mimari ile ilgili kitaplarında ilk kez betonun özelliklerinden sözedilmiştir. Bundan yaklaşık 500 yıl sonra, insanlık tarihinin en önemli yapılarından biri olan Ayasofya’nın (İstanbul) yapımında beton kullanıldı. 1000’li yıllara doğru ise Ortaasya ve Anadolu’da Türkler ve Persler, kullanıldığı bazı yapı örnekleri bugün de ayakta olan “Horasan Harcı” adlı çok güçlü bir bağlayıcı geliştirmişlerdir.

Bugünkü anlamıyla çimentonun, betonun ve betonarmenin ortaya çıkması için ise 19.Yüzyılın beklenmesi gerekti. 1812 yılında Fransa’da, Louis Vicat ilk yapay çimentoyu üretti. 1824 yılında, İngiliz Josph Aspdin “Portland Çimentosu”nu geliştirdi. 1850 yılında Fransız bahçıvan Joseph Monier, daha sağlam saksılar üretmek için betona demir çubuklar ekleyince betonarme ortaya çıktı.

Bu buluşların ardından çimento ve betonun ürün özelliklerine ve kullanımına ilişkin yenilikler birbiri ardına geldi. 1879 yılında İskoçya’da portland çimentosu kullanılarak ilk beton yollar yapıldı. Bunu 1889’da Fransa’da yapılan ilk betonarme köprü izledi. 1902 yılında Fransız mimar Augus Perret, ilk apartman binasını tasarladı ve inşa etti. Bu yapı, yük taşıyan duvarlar yerine kolon, kiriş ve döşemelerin kullanıldığı ilk yapı olarak inşaat biliminde önemli bir yenilikti.

Ancak, inşaat teknolojisinde çığır açan asıl büyük yenilik bundan 1 yıl sonra, 1903 yılında Almanya’da yaşanacaktı.

VE İLK HAZIR BETON
Harç veya betonun inşaatta kullanılmaya hazır bir malzeme olarak şantiyeye getirebilmesi kuşkusuz büyük bir avantaj olurdu.

1872 yılında dile getirilen ve İngiliz Mühendis Deacon’a atfedilen bu düşünce, bir süre sonra İngiltere’de değil, ama Almanya’da gerçeğe dönüştü. 1880’li yıllarda Berlin ve çevresindeki inşaatlarda yapı ustaları, harç önceli bir karışımı atlı arabalarla şantiyeye taşıyor ve bu karışım şantiyede beton haline getirilerek kullanılıyordu. Ancak, kum, çakıl, çimento ve suyun belli oranlarda karıştırılarak, inşaatta doğrudan kullanılmaya hazır bir malzeme halinde şantiyeye taşınmayı ilk kez Jürgen Hinrich Magens adında, Hamburglu bir yapı ustası başardı. Hambur Eyalet İdaresi’nde yapı işleri şefi olarak görev yapan Magens, “Hazır Çimentobetonu’nu Bağlayıcılık Özelliğini Kaybetmeden Koruma İşlemi” fikrinin patentini 10 Ocak 1903 tarihinde aldı. Böylece Almanca’daki adıyla “Transportbeton”, yani “Taşıma Beton”, Türkçe söylenişiyle de Hazır Beton dünyaya gelmiş oldu.

Hazır betonun 1903 yılında tarih kayıtlarına geçmesinden sonraki gelişimi hızlı oldu. Kısa zamanda yalnız Hamburg’da değil, Almanya’nın tümündeki inşaatlarda hazır beton kullanılmaya başlandı.

TRANSMİKSERLERİN KULLANILMAYA BAŞLANMASI
Modern Portland Çimentosu ise ilk kez 1824 yılında üretilmesine rağmen ilk betonarme yapı ancak 1857 yılında yapılmıştır. Hazır beton üretimi ise dünyada ilk kez yüzyıl başında (1903) Almanya'da ortaya çıkmış ,sonraki birkaç yıl içerisinde de ABD'de görülmeye başlamıştır. 1914 yılında beton taşıma amaçlı "transmikser" aracı Amerika'da geliştirilmiştir. Özellikle savaş yıllarından sonra,bazıları bugün de faaliyette olan pekçok hazır beton firması kurulmuştur. Sonraki yıllarda hazır betonun yapıların temel inşaat malzemesi olarak benimsenip yaygınlaşmaya başlaması uzun sürmemiş ,kısa zamanda pekçok ülkede hazır beton üretilip kullanılmaya başlanmıştır.

Özellikle 20. Yüzyılın ikinci yarısıyla birlikte hız kazanan kentleşme ve alt yapı çalışmaları, hazır beton ve beton ürünlerinin daha çok üretilip kolayca yaygınlaşmasını sağlamıştır. Dolayısıyla bu alanda pekçok teknolojik gelişme kaydedilmiştir.


 
tasarım ve uygulama